95 lat prawa do głosu. Kazimiera Bujwidowa.

28 listopada mija 95 lat od kiedy kobiety uzyskały prawa wyborcze. Rocznica prawie okrągła, poczekamy pewnie 5 lat na wielką fetę. Tymczasem w ramach uczczenia tej rocznicy kilka linków i portret pewnej kobiety.

Kazimiera Bujwidowa

"W żadne 'fatum' nie wierzę. Żyję - bo chcę żyć, a nigdy bo muszę i żyję tak, jak chce, a nigdy tak, jak muszę!" 

Kazimiera Bujwidowa (z domu Klimontowicz) urodziła się 16.X.1867 roku w Warszawie, gdzie spędziła pierwsze 26 lat życia. Była nieślubnym dzieckiem, wcześnie osieroconym przez matkę i oddanym w opiekę siostrze ojca. Skończyła prywatną pensję i złożyła egzamin uprawniający ją do wykonywania zawodu nauczycielki domowej. Planowała studia za granicą, spotkało się to jednak ze sprzeciwem jej opiekunki, zapisała się więc na kurs krawiecki i została słuchaczką Uniwersytetu Latającego w Warszawie, wybierając wykłady z nauk biologicznych.

W 1886 roku poślubiła bakteriologa i działacza społecznego, którego znała od dziecka, Odona Bujwida. Początkowo była laborantką męża. Małżeństwo Bujwidów to konsensus dusz i serc, żywe umysły zainteresowane pracą naukową i społecznicy wyznający podobne idee. W 1893 r. małżonkowie przenieśli się do Krakowa, gdzie Odonowi zaproponowano pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przez lata pracowali razem w Zakładzie Produkcji Surowic i Szczepionek. W czasie I Wojny Światowej razem z córką, Marią, lekarką założyli szpital polowy dla legionistów. 

Obok pracy zawodowej, Kazimiera Bujwidowa żywo uczestniczyła w ruchu społeczno-oświatowym i inicjatywach feministycznych. Zajmowała się walką z analfabetyzmem dorosłych, upowszechnianiem oświaty oraz zakładaniem bezpłatnych czytelni dla młodzieży. Była współorganizatorką i prezeską krakowskiej Czytelni dla Kobiet (pełniącej ważną rolę integrującą działania emancypacyjne kobiet w Galicji). Była znaną działaczką oświatową, zajmującą się głównie dostępem do edukacji dziewcząt. 

Bujwidowa była liderką walki o prawo kobiet do studiów wyższych. Doprowadziła do utworzenia pierwszego żeńskiego gimnazjum dla dziewcząt na ziemiach polskich, z programem równorzędnym gimnazjom męskim i dostępem do egzaminu maturalnego. Równocześnie brała udział w walce o prawa polityczne kobiet. Kazmiera Bujwidowa była radykalna we wszystkich swoich działaniach, wystąpiła z Kościoła, prowadziła szeroko zakrojoną działalność. Uważała, że małżeństwo powinno się opierać na partnerstwie, a kobiety nie powinny zawierać małżeństwa przed ukończeniem 24 roku życia, co jej zdaniem miało się przyczynić do zwiększenia trwałości małżeństw. Po I Wojnie Światowej wycofała się z aktywnej działalności z powodu przewlekłej choroby. Do śmierci w 1932 r. pracowała jednak w Zakładzie Surowic i Szczepionek. 

A tutaj znajdziecie linki: 1) tutaj Muzeum Historii Kobiet, 2) natomiast tutaj Krakowski Szlak Kobiet T.1 do ściągnięcia za darmo (w środku m.in. artykuł o Bujwidowej).

Fundacja Feminoteka z okazji święta na swoim kanale na YouTube zamieściła film o pierwszych polskich sufrażystkach i feministkach zatytułowany "Całej pensji i połowy władzy!", do obejrzenia tutaj.