Aniołki Leakey'a. Goodall. Fossey. Galdikas.

"Dlaczego to robię, dlaczego poświęcam życie poszukiwaniu? Jedyna odpowiedź jakiej mogę udzielić wam i sobie, chcę wiedzieć kim jestem, i dlaczego jestem właśnie taki?" - te słowa Louisa Leakey'a, światowej sławy brytyjskiego archeologa i paleontologa zaispirowały wielu młodych badaczy, do pójścia w jego ślady, czyli próby zrozumienia początków człowieka, a wśród nich trzy młode kobiety, zwane potocznie Aniołkami Leakey'a: Jane Goodall, Dian Fossey i Birute Galdikas.

Louis Leakey

Jane Goodall to kobieta, która od zawsze wiedziała czego chce, jej wielkim marzeniem od dzieciństwa był wyjazd do Afryki. Dzięki determinacji i wsparciu matki to marzenie dziewczynki z pokolenia brytyjskich wojennych sierot ziściło się, dopełniło się także jej przeznaczenie, gdy niepozorna sekretarka bez wykształcenia spotkała profesora Leakeya, który zaproponował jej obserwacje szympansów  ponieważ potrzebował kogoś, kogo umysł nie wypełniały naukowe schematy. Wkrótce potem Goodall dokonała przełomowego odkrycia - szympansy tak jak ludzie posługują się narzędziami, to odkrycie przewróciło do góry nogami wszystko, w co do tej pory wierzyli naukowcy. 

Jane Goodall z jednym ze swoich szympansów

Dokument "Życie Jane" powstał w pięćdziesiątą rocznicę rozpoczęcia przez Jane badan w Parku Narodowym Gombe w Tanzanii. . Zaczyna się od monologu Jane tłumaczącego żartobliwie powstanie filmu, "miałam dosyć tego, że ludzie brali mnie za Dian Fossey, "Goryle we mgle", mówili, piękny film. Pytałam, oglądałeś ten film? Odpowiadali, tak. Pamiętasz, że ta pani została zamordowana? Tak. No cóż, ja żyję." Żyje to mało powiedziane, Jane Goodall opiekuje się swoją Fundacją (the Jane Goodall Institute), wdraża projekty realizowane z powodzeniem na całym świecie (Roots & Shoots, czyli korzenie i pędy, mający na celu propagowanie idei ekologii, dbania o zwierzęta ii lokalną społeczność). 

Jane podczas jednego z wykładów

Mottem Jane są proste słowa - "Dano nam wybór, możemy użyć daru naszego życia, by zmienić świat w lepsze miejsce." W kwietniu 2002 roku sekretarz generalny ONZ Kofi Annan, mianował Jane Posłanniczką Pokoju (UN Messenger of Peace). Na stronie magazynu National Geographic można przeczytać pierwszy artykuł Jane Goodall pt. "My Life Among Wild Chimpanzees" ze zdjęciami Hugo van Lawick. W internecie tutaj i tutaj możecie obejrzeć pasjonujące wykłady Jane Goodall wygłoszone w ramach projektu TED.

Dian Fossey, urodzona w 1932 roku Amerykanka początkowo zajmowała się pracą z dziećmi, by potem zainspirowana pracami Leakey'a przekonać autora do zainwestowania w projekt obserwacji goryli. W latach 60tych udało jej się przybyć do Afryki, przez chwilę pracowała w Kongo, które musiała opuścić ze względu na trudną sytuację polityczną. Osiedliła się w Rwandzie,  gdzie wydała bezkompromisową wojnę z kłusownikami, czym przyczyniła się do znacznego zwiększenia z ich populacji.  W jednym z wywiadów zapytano ją, czy to prawda, że postrzeliła turystę, na co ona odpowiedziała bezkompromisowo: "To nieprawda. Strzelałam nad ich głowami. Nie zamienią tej góry... w jakieś zoo!". 

Dian Fossey ze swoimi gorylami

W 1967 roku otworzyła "Karisoke Research Center", centrum zajmujące się badaniem goryli.  W 1974 roku otrzymała doktorat z zoologii na Uniwersytecie Cambridge. Przełomem w jej badaniach było spotkanie z Bobem Campbellem, brytyjskim dokumentalistą, który spędził z nią trzy lata, filmując zachowania zwierząt. Jego filmy były jej przepustką na okładkę National Geographic, która przysporzyła jej popularności i wsparcia ze strony świata nauki.  Badaczka opisała swoje osiągnięcia w książce zatytułowanej "Goryle we mgle".  Jej śmierć otacza tajemnica, Dian Fossey została znaleziona martwa w 1985 roku w swoim górskim domku, zlecenie morderstwa przypisuje się obecnie byłemu gubernatorowi prowincji Ruhengeri, który był potem jednym z twórców szwadronów śmierci, które odpowiadają za brodnie ludobójstwa w Rwandzie. 

Sigourney Weaver jako Dian Fossey

Na stronie National Geographic można przeczytać wspomniany artykuł Dian pt. "Making friends with Mountain Gorillas" oraz zdjęcia jej autorstwa. Na podstawie książki "Goryle we mglenakręcono w 1988 roku bardzo dobry film o tym samym tytule  z  nominowaną do Oscara i nominowaną Złotym Globem Sigourney Weaver. W 2002 roku w archiwach National Geographic znaleziono nigdy nie publikowane taśmy Campella zawierające jego wkłąd w odkrycia badaczki, które pominęła w swoich wspomnieniach powodowana żalem po tym, jak dokumentalista zdecydował się wrócić do żony, tak postał przejmujący film "Zaginiony dokument Dian Fossey". Praca Dian Fossey zaowocowała powstaniem "The Dian Fossey Gorilla Fund International", która ma na celu chronienie zagrożonego gatunku. 

Birute Gladikas przyszła na świat w 1947 roku w Niemczech w rodzinie litewskich emigrantów, którzy po kilku latach przenieśli się do Toronto. Tam Gladikas skończyła collage, by potem rozpocząć studia w Stanach, studia zakończone doktoratem z antropologii. Jako studentka poznała wielkiego Louisa Leakeya i przedstawiła mu swój plan obserwowania życia orangutanów. 


W 1971 roku, po otrzymaniu grantu naukowego, Birute przybyła w jedno z najbardziej zapomnianych miejsc naszej planety, do rezerwatu Tanjung Puting na Indonezyjskiej wyspie Borneo, gdzie po kilku miesiącach założyła Camp Leakey i rozpoczęła dokumentację życia orangutanów. Dwukrotnie pojawiła się na okładce National Geographic, jest profesorem dwóch wyższych uczelni oraz została uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami. Ostatnio wystąpiła jako jeden z bohaterów filmu dokumentalnego "Dzikie z natury" (Born to be Wild)". Doktor Birute prowadzi także bloga, którego można przeczytać tutaj

Komentarze