Martha Gellhorn i Hemingway

"Pełen ognia rywal Hemingwaya. Dziennikarka wojenna Martha Gellhorn w końcu  otrzymuje należną jej sprawiedliwość" Tak artykuł o filmie telewizyjnym "Hemingway&Gellhorn" zatytułował Newsweek. W moim odczuciu ponaddwugodzinny film powinien nazywać się Gellhorn i Hemingway, a aby jeszcze pełniej oddać mu sprawiedliwość wystarczyłoby samo "Gellhorn". Bowiem to Martha Gellhorn jest centralną postacią filmu, mimo, że jego osia jest jej związek z Hemingwayem. 

Martha Gellhorn

Ernesta Hemingwaya znamy wszyscy, jego pełne pasji, wielbiące męskość i siłę powieści. Każdy gimnazjalista ma obowiązek przeczytać "Starego człowieka i morze" (tytuł tej powieści na zawsze ograbił w moich oczach Stanisław Jerzy Lec parafrazując "Stary człowiek i może"), powieść, która miała być nakierowana głównie na zachęcenie chłopców czytaniem, jaki to ma skutek, nie mnie to oceniać. Nagrodzonego Noblem pisarza znają wszyscy, kto słyszał w Polsce o Gellhorn, mało kto. 

Ernest Hemingway

Hemingway to postać niebywale barwna, mężczyzna, który zdawał się udowadniać swoją męskość na każdym polu życia, w wojnie, polowaniach, piciu i związkach z kobietami. Wśród jego czterech żon, tyko jedna dorównywała mu pasją i siłą, pokusiłabym się nawet o stwierdzenie, że była personą silniejszą niż sam pisarz. Jedyną kobietą, która była w stanie postawić się silnemu charakterowi Ernesta Hemingwaya.Martha Gellhorn tak pisze o swoim związku z Hemingwayem: "Byliśmy dobrzy w wojnie, a kiedy nie było wojny musieliśmy stworzyć sobie własną." I jak powiedział reżyser filmu Phillip Kaufman, tej wojny żadne nie mogło wygrać. 

Gellhorn i Hemingway w czasie miesiąca miodowego, 1940

Film zaczyna się od retrospekcji jednego z wywiadów z Gellhorn przeprowadzonego przez Johna Pilgera. Zaczyna się od słów: "Miłość? Czy musimy?" Pyta retorycznie i mówi dalej: "Byłam prawdopodobnie najgorszą kochanką na pięciu kontynentach." A mimo to namiętność, miłość, małżeństwo z Ernestem Hemingwayem przez całe jej życie będzie przysłaniać jej własne osiągnięcia. Niemniej jednak to małżeństwo z Hemingwayem pomogło jej dorosnąć, ukształtować swoją osobowość i odnaleźć pasję, której poświęciła całe swoje życie, pisanie o wojnach, z perspektywy ofiar. Martha Gellhorn na wstępie ostrzegła Hemingwaya, że nie wierzy w instytucję małżeństwa. Ta ambitna kobieta, przedłożyła swoją karierę ponad rozpieszczanie swego narcystycznego męża, o co wiele razy była oskarżana.

Nicole Kidman jako Martha Gellhorn

Martha Gellhorn jest powszechnie uważana za najlepszą korespondentkę wojenną swoich czasów. Stworzyła relacje z wszystkich najważniejszych konfliktów zbrojnych na przestrzeni sześćdziesięciu lat, zaczynając od wojny domowej w Hiszpanii, poprzez II wojnę światową, aż po wojnę w Wietnamie i wojnę sześciodniową. Martha Gellhorn odwiedziła Dachau w dzień wyzwolenia, mówiąc potem, że "to było odpowiednie miejsce, odpowiedni czas"i dalej o obiektywizmie pisania o Dachau "nie byłam obiektywna, nie musiałam być. (...) to był totalny i absolutny horror. A wszystko co ja zrobiłam, to było zreferowanie tego, co tam zastałam. Nic nie wymyśliłam." Martha Gellhorn rozumiała wojnę, a przede wszystkim rozumiała potrzebę mówienia o wojnie, otwierania ludziom oczu na bezsens wojny i cierpienie niewinnych ludzi. W jednym ze swoich ostatnich wywiadów powiedziała: "Nigdy nie będziemy wolni od wojen, ponieważ jesteśmy głupi. Myślę, że głupota to grzech pierworodny, wszyscy ją mamy, ale najgorzej są nią dotknięci ci, którzy nami rządzą".

Clive Owen jako Ernest Hemingway

Portret Marthy Gellhorn nakreślony w pierwszej części filmu nie do końca przekonuje. Trudno bowiem uwierzyć kiedy z jednej strony Gellhorn wygłasza kwieciste kwestie, jak to pragnie zostać korespondentką wojenną, a z drugiej wpatruje się w Hemingwaya jak w obrazek. Akcja zaczyna się naprawdę dziać w momencie kiedy związek bohaterów zaczyna się rozpadać, my widzimy jacy naprawdę są, a aktorzy mają możliwość wykazać swoje możliwości. Clive Owen i Nicole Kidman to para, która doskonale wypada przy konfrontacji swoich bohaterów, oboje wiernie odtworzyli powszechnie znanych bohaterów, chociaż moim zdaniem przemiana fizyczna Owena nie do końca oddała powierzchowność Ernesta Hemingwaya.


Rozmawiałam kiedyś z kolegą, który studiuje filmoznawstwo o Nicole Kidman i doszliśmy do wniosku, że australijska aktorka, aby dobrze zagrać potrzebuje świetnie napisanej roli, postaci, wyrazistej postaci, którą może wykreować. W przypadku odtworzenia na ekranie Marthy Gellhorn Kidman spisała się znakomicie. Wykreowała dwie Marthy, pierwszą, młodą, odważną dziewczynę, która szuka swojego miejsca, przeżywa miłość i rozczarowanie, oraz drugą, kobietę, która osiągnęła w swojej dziedzinie wszystko, która na własne oczy widziała najstraszniejsze oblicze wojny, w której znajdziemy  ranę i rozczarowanie, co nie jest łatwym zadaniem do oddania na ekranie. 

Nicole Kidman powiedziała, że przyjęła tę rolę dla swoich córek, bo historie o kobietach, które robiły rzeczy, które nie były normą, które właściwie pokazały nam jak to robić, to są historie warte opowiedzenia. Martha Gellhorn to jedna z tych kobiet. której życiorys pokazuje, że mimo tabu, które nadal obowiązuje w naszej kulturze, nie każda kobieta musi być żoną pełną samo poświęcenia, czy oddaną matką, by wypełnić rolę, do której się urodziła. Poniżej wywiad z 1983 roku, należący do serii wywiadów Johna Pilgera "The Outsiders". 

Komentarze

  1. świetny film i świetni aktorzy-wiecej nic już nie dodam

    OdpowiedzUsuń
  2. koniecznie obejrzeć film, jest bardzo dobry

    OdpowiedzUsuń
  3. Być może jestem subiektywna (uwielbiam zarówno twórczość Ernesta Hemingway'a jak i jego jako człowieka), lecz śmiem zwrócić uwagę, że z całą pewnością nie był on sadystą....

    OdpowiedzUsuń
  4. trudno mi odtworzyć swój stan umysłu na moment pisania, ale czytając to zdanie dzisiaj stwierdzam, że było to określanie zbyt mocne.
    pzdr Aga (i dziękuję za Twoją uwagę)

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz