"Appropriate Adult", czyli na Wyspach potrafią kręcić doskonałe dramaty kryminalne

Jestem snobem. Oglądam zwykle filmy, które zostały kiedykolwiek nagrodzone (moją ulubioną nagrodą jest Złota Palma, a dalej Złoty Niedźwiedź, Złoty Lew, BAFTA, trochę mniejszy szacunek mam dla Złotych Globów i Oscarów). Klucz, którym się kieruje czasami sprawie, że zamiast oczekiwanych arcydzieł oglądam hollywódzkie wydmuszki. Ryzyko związane z wyborem. Jak mówiłam, jestem filmowym snobem. 

Emily Watson jako Jane Leach

Kilka dni temu w Wielkiej Brytanii rozdano nagrody akademii telewizyjnej, Television BAFTA, wielkimi zwycięzcami nagród aktorskich była obsada serialu (w zasadzie mini-serialu, bo składa się jedynie z dwóch ponad godzinnych odcinków) "Appropriate Adult". Nagrody BAFTA zgarnęłi odtwórcy głównych ról Emily Watson (nominowana do Oscara za doskonałą rolę w "Przełamując fale" von Triera), jako Janet Leach i Dominic West jako Fred West, a także Monica Dolan jako żona Freda, Rose. Serial był nominowany w swojej kategorii, ale przegrał z "This is England '83".

Zacznijmy od krótkiego wytłumaczenia. Tytuł serialu brzmi "Appropriate Adult", jest to instytucja prawa anglosaskiego, która nie ma swojego odpowiednika w prawie polskim. "Odpowiedni dorosły" to osoba, która w czasie przesłuchań osoby nieletniej (poniżej 17 roku życia) służy jako jej opiekun, jego zadaniem jest upewnienie się, że zrozumiała ona swoje prawa, a także że procedury są właściwie przeprowadzane. 

Fred i Rose Westowie

Zapewne w Polsce mało kto słyszał o sprawie Freda i Rose Westów. W 1992 roku jedna z córek małżeństwa powiedziała w szkole, że została zgwałcona. Jej koleżanki z klasy opowiedziały o tym rodziców, a ci złożyli doniesienie na policję, która wszczęła śledztwo. Sprawę umorzono, kiedy dwóch kluczowych świadków odmówiło zeznawania. Cały czas prowadzono śledztwo w sprawie zaginionej córki małżeństwa, Heather. W rok później pracownicy społeczni przydzieleni dzieciom Westów zgłosili na policję, że dzieci posługują się rodzinnym żartem, który miał brzmieć "Heather jest pochowana pod patio". Policja zdobyła nakaz przeszukania domu, w jego trakcie w ogródku odnaleziono ludzkie kości. W toku postępowania Westów powiązano z dwunastoma innymi morderstwami. Sprawą małżeństwa żyła w tym czasie cała Wielka Brytania.

Serial rozpoczyna się w momencie, kiedy młoda kobieta, studentka, związana z mężczyzną chorym na zaburzenia afektywne dwubiegunowe, matka czwórki dzieci, zostaje wezwana na policję, by zostać "appropriate adult" Freda Westa. Kobieta, która dopiero co skończyła wymagany kurs, w miarę jak orientuje kim jest sprawca zaczyna się zastanawiać, dlaczego przydzielono mu "odpowiedniego dorosłego". Policja tłumaczy jej, że nie chcą, aby powstały jakiekolwiek wątpliwości, że Fred West rozumie w jakiej sytuacji się znalazł i że nie zostało naruszone żadne z jego praw. Policja od początku śledztwa zdawała sobie sprawę z jego wagi.  

Dominic West jako Fred West

Związek, który łączy Freda Westa z Janet Leach jest od początku bardzo trudny do określenia. Janet to bardzo wrażliwa kobieta, która pragnie wierzyć w dobro, które tkwi w ludziach. Mężczyzna próbuje nią manipulować, w czasie zeznań szuka jej spojrzenia, szantażuje ją emocjonalnie i stara się wpędzić w poczucie winy, po jej komentarzu wygłasza kwieciste kwestie w stylu "nic nie rani rodzica bardziej niż stwierdzenie, że nie kocha on swoich dzieci", co brzmi dosyć kuriozalnie w ustach mężczyzny, który molestował i mordował swoje córki. Są momenty, kiedy bohaterka stara się wykorzystać słabość Freda i wymusić na nim istotne dla śledztwa szczegóły, "zostanę pod jednym warunkiem, powiesz kogo jeszcze zabiłeś".

Film jest kręcony w konwencji dokumentu, kamera krąży dookoła  bohaterów. Motorem akcji są przesłuchania, które zostały bardzo wiarygodnie odtworzone. Siłą tego filmu są doskonałe kreacje aktorskie, Emily Watson, która nie po raz pierwszy wciela się w rozchwianą emocjonalnie pozytywną bohaterkę, która toczy swoisty pojedynek o swoją duszę z Dominiciem Westem, który przeszedł niesamowitą fizyczną transformację do tej roli. W tle doskonała Monica Dolan, jako jego żona i wspólnik w zbrodni, głośnia i przerażająca, a także świetna Sylvestra Le Touzel jako nieugięta policjantka śledcza.

Monica Dolan jako Rose West

Wspaniałym podsumowaniem filmu była mowa, którą wygłosiła podczas odbierania BAFTY Monica Dolan. "Dwanaście młodych kobiet i dziewczynek, o których wiemy straciło życie w morderstwach z Cromwell Street. Niektóre z nich zostały zabrane z ich rodzin, niektóre z nich były pod opieką swoich oprawców. Myślę, że najbardziej  poruszył mnie, kiedy pracowałam nad serialem fakt, że niektóre z nich, niektóre z tych kobiet nigdy nie zostały zgłoszone jako zaginione. I wydaje się, że nikt nie zauważył, że niektóre z nich odeszły. Przez dwadzieścia lat. I ja chcę żyć w świecie, gdzie za każdym się tęskni."